Kızılbaşlık, Alevilik, Bektaşilik
Tarih-Kimlik-İnanç-Ritüel

Yalçın Çakmak ve İmran Gürtaş’ın hazırladığı derleme, Türkiye’den ve Türkiye dışından, bilinen uzmanların yanı sıra yeni kuşak araştırmacıların özgün verimlerini bir araya getiriyor.

Alevilik, sadece güncel politik değil, teolojik ve tarihsel bağlamda da, üzerine hâlâ çok tartışılan bir olgu. Alevi-Kızılbaş-Bektaşi tanımları ve aralarındaki ayrımlar dahil olmak üzere, terminolojiden başlayan anlaşmazlıklar veya belirsizlikler var. İslam içi mi, kendine mahsus bir inanç mı olduğu bahsinde hararetlenen yorum farkları, Doğulu-Batılı, Türk-Kürt gibi ayrımlarla çeşitleniyor.

Elinizdeki kitap, Suavi Aydın’ın sunuşunda bir etno-dinsel kimlik olarak tanımladığı Aleviliği üç düzlemde ele almaya çalışıyor: Tarih, Kimlik, İnanç ve Ritüel. En geniş bölümü oluşturan “Tarih” bölümü, özellikle Aleviliğin tanımının gelişimi yanında, iç ayrımlarına ışık tutuyor. “Kimlik” bölümündeki yazılar, Alevilerin ve Alevi hareketinin güncel gündem konularına odaklanıyor. “İnanç ve Ritüel” bölümü, çok canlı bir gelenek tablosu sunuyor.

 

Yalçın Çakmak ve İmran Gürtaş’ın hazırladığı derleme, Türkiye’den ve Türkiye dışından, bilinen uzmanların yanı sıra yeni kuşak araştırmacıların özgün verimlerini bir araya getiriyor. Sosyal bilimin bu konuda hâlâ yetersiz bulunsa da önemli bir gelişme kaydeden üretimini, sadece akademisyenlerin değil, güncel tartışmaların gündemine taşıması umulan bir çalışma.

Alişan Akpınar, Gürdal Aksoy, Murat Alandağlı, Suavi Aydın, İbrahim Bahadır, Mehmet Bayrak, Yalçın Çakmak, Yavuz Çobanoğlu, Ercan Geçgin, Erdal Gezik, İmran Gürtaş, Ayfer Karakaya, Ahmet Karamustafa, Hans-Lukas Kieser, İlker Kiremit, Robert Langer, Fahri Maden, Ahmet Yaşar Ocak, Dilek Kızıldağ Soileau, Martin Sökefeld, Gülay Tulasoğlu, Erdoğan Yalgın, Ali Yaman, Rıza Yıldırım ve Besim Can Zırh’ın katkılarıyla.

Kitapta yer alan bölümler
Sunuş: Bir Etno-Dinsel Kimlik Olarak Alevilik Suavi Aydın
Anadolu’nun İslâmlaşması Bağlamında Aleviliğin Oluşumu Ahmet Karamustafa
Türk ve Türkiye Tarihinde İslâm’ı Çalışmak yahut “Arı Kovanına Çomak Sokmak” Ahmet Yaşar Ocak
Bektaşi Kime Derler?: “Bektaşi” Kavramının Kapsamı ve Sınırları Üzerine Tarihsel Bir Analiz Denemesi Rıza Yıldırım
Velâyetname-i Hacı Bektaş-ı Veli Bize Neyi Anlatır? Yalçın Çakmak
Alevi Dede Ailelerinin Özel Arşivlerindeki Belgeler: Genel Bir Değerlendirme Ayfer Karakaya - Stump
Batıni Kürt Aleviliğinde Ebu’l Vefâ-i Kurdi ve Tarihsel Mirası Erdoğan Yalgın
Türk-Sünnî Kimlik İnşâsının II. Mahmud Dönemindeki Kökenleri Üzerine Gülay Tulasoğlu
En Uzun Yüzyılında Bektaşilik ve Bektaşiler Fahri Maden
II. Abdülhamid Dönemi Devlet Zihniyetinin Alevi Algısı Alişan Akpınar
Kızılbaşlara Dair İki Rapor: 19. Yüzyılın Son Çeyreğinde Osmanlı İdarecilerinin Gözüyle Kızılbaşlar Murat Alandağlı
Ezgi ve Diyalog Olarak Alevilik: Köy Ereni Melûli Baba (1892-1989) Hans-Lukas Kieser
Bu “Yol” Nereden Gelir? Erdal Gezik
İnanç Özgürlüğüne İlişkin Uluslararası Birikim ve Türkiye’de Din-Devlet İlişkileri Bağlamında Alevilik Sorunu Ali Yaman
Fethullah Gülen ve Cemaatinin Alevilik Algısı: Postmodern Dönemlerde Bir Tanrı Janus Öyküsü Yavuz Çobanoğlu
Dersim Alevilerinde Kimlik İnşası ve Travma İmran Gürtaş
Bir Kesişim Kümesi olarak Milli-Muhafazakârlığın Üç Değili: Aleviler, Ermeniler ve Kürtler Besim Can Zırh
Nusayriler (Arap Alevileri) Üzerine Bir Değerlendirme: Kimlik ve Öteki Olma İlker Kiremit
Almanya’da Aleviler: Takiyeden Alevi Hareketine Martin Sökefeld
Alevi Milliyetçiliği Mümkün mü? Ercan Geçgin
Aleviliğe Milliyetçi Yaklaşımlar ve Aleviler Üzerindeki Etkileri İbrahim Bahadır
“Marjinalleştirilen İslâm”: Kırsal Ritüellerin Kentsel ve Çoğulcu Bağlamlara Aktarımı ve Uluslar Ötesi “Uygulama Toplulukların” Ortaya Çıkışı Robert Langer
Alevilikte Ziyaret Geleneğine Bir Örnek: Elif Ana Dilek Kızıldağ Soileau
Hızır versus Hızır: Kültür Tarihi, Din Sosyolojisi ve Astroloji Bağlamında Dersim Aleviliğinde Xızır Gürdal Aksoy
İnanç ve Kültür Kaynaklarıyla Kürt Aleviliği Mehmet Bayrak

Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü’nde lisans (2005), yüksek lisans (2012) ve doktorasını (2018) tamamladı. Kızılbaş/Alevilik, Bektaşilik, Türkiye’de dinî ve etnik gruplar başta olmak üzere dinler tarihi, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi dinî, toplumsal ve siyasal yaşam çalışma alanları arasındadır. Sultanın Kızılbaşları: II. Abdülhamid Dönemi Alevi Algısı ve Siyaseti (İstanbul: İletişim Yayınları, 2019) kitabının yazarı olan Çakmak, aynı zamanda Kızılbaşlık, Alevilik, Bektaşilik: Tarih-Kimlik-İnanç-Ritüel (İmran Gürtaş ile birlikte, İletişim, 2015), Kürt Tarihi ve Siyasetinden Portreler (Tuncay Şur ile birlikte, İletişim, 2018) ve Huzursuz Bir Ruhun Panoraması: Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Edebiyat ve Düşünce Dünyası (Özge Dikmen ile birlikte, İletişim Yayınları, 2022) başlıklı kitapların da derleyenlerindendir. 2013-2018 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü, 2019 yılından itibaren de Munzur Üniversitesi Tarih Bölümü’nde akademik çalışmalarını sürdürmekte olup, 2019 yılında Tarih Vakfı Mütevelli Kurulu üyeliğine seçilmiştir. İlgi alanları ve entelektüel meraklarına yönelik kitap çalışmalarına da editörlük yapan Çakmak’ın aynı zamanda kitap bölümü ve müstakil olarak yayımlanmış birçok ulusal ve uluslararası makalesi bulunmaktadır.

Kitabın Adı Kızılbaşlık, Alevilik, Bektaşilik
Alt Başlık Tarih-Kimlik-İnanç-Ritüel
ISBN 9789750518409
Yayın No İletişim - 2224
Dizi Araştırma-İnceleme - 370
Alan Antropoloji
Sayfa 568 sayfa
En 150 mm
Boy 215 mm
Ağırlık 580 gr
Perakende Satış Fiyatı 365,00 TL
Baskı 3. baskı - Ekim 2020 (1. baskı - Ekim 2015)
Derleyen İmran Gürtaş, Yalçın Çakmak
Editör Tanıl Bora
Dizi Kapak Tasarımı Ümit Kıvanç
Kapak Suat Aysu
Kapak Fotoğrafı Erdem Varol
Uygulama Hüsnü Abbas
Düzelti Remzi Abbas
Baskı Sena Ofset
Cilt Sena Ofset