Osmanlı İlmiye Merkez Teşkilâtı'nda Reform
(1826-1876)

Osmanlı İmparatorluğu’nun III. Selim ile başlayıp II. Mahmud ile devam eden reform devrinde, şeyhülislâmın yetki ve sorumluluk alanı genişledi. İlmiye teşkilâtı, ilk kez tüm birimleriyle hiyerarşik olarak şeyhülislâmın başında bulunduğu bir teşkilât yapısına kavuştu. Böylece şeyhülislâm, başlı başına bir nezaret olan vakıfların idaresi hariç, tüm şerî işlerin ve kurumların nazırı oldu.

Osmanlı İmparatorluğu’nun III. Selim ile başlayıp II. Mahmud ile devam eden reform devrinde, şeyhülislâmın yetki ve sorumluluk alanı genişledi. İlmiye teşkilâtı, ilk kez tüm birimleriyle hiyerarşik olarak şeyhülislâmın başında bulunduğu bir teşkilât yapısına kavuştu. Böylece şeyhülislâm, başlı başına bir nezaret olan vakıfların idaresi hariç, tüm şer’î işlerin ve kurumların nazırı oldu.

Esas itibariyle 19. yüzyılda şeyhülislâm, sadece ihtiyaç duyulan konularda gerekli fetvaları vermek zorunda olan bir onay mercii değil, fetva verme vazifesine ve yargıda temyiz yetkisine de nezaret eden geniş bir teşkilâtın nazırıydı. Bu nedenle şeyhülislâm, idarî ve siyasî kimliği olan ve Osmanlı merkez bürokrasisinin vazgeçilemez ve ihmal edilemez temel unsurlarından biriydi.

Bu çalışma, Yeniçeri Ocağı’nın ilgasından sonra ilmiye sınıfına da ders vermek amacıyla vakıf gelirlerine el konulduğu ve ilmiye teşkilâtının kendi haline terk edildiği şeklindeki tarihî kabullerin aksine, Osmanlı reformunun bir bütün olarak ele alındığını ve ilmiye teşkilâtının da yenileştiğini göstermektedir.

Türkiye Bilimler Akademisi’nin (TÜBA) 2013 yılı “Telif Eser Ödülü”nü kazanan Osmanlı İlmiye Merkez Teşkilâtı’nda Reform (1826-1876), alanındaki en önemli eserlerden biri.

21 Haziran 1968’de Erzurum’un İspir ilçesinde doğdu. Kocaeli’nin Gebze ilçesinde ilköğretim ve liseyi tamamladıktan sonra Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arşivcilik Bölümü’nden mezun oldu (1993). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı’nda yüksek lisans (1996) ve doktorasını tamamladı (2004). İskoçya’da Edinburgh Üniversitesi Basil Paterson College’da misafir öğretim üyesi olarak bulundu. Yurdakul’un doktora çalışması 2008’de Osmanlı İlmiye Merkez Teşkilatı’nda Reform (1826- 1876) başlığıyla (İletişim Yayınları, 2017) yayımlandı. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından 2013 yılı telif eser ödülüne layık görüldü. Yurdakul’un ayrıca Şeyhülislâmlık Arşivi (Bab-ı Meşihat) Defter Kataloğu (Bilgin Aydın ve İsmail Kurt ile birlikte yay. haz., İSAM, İstanbul, 2006), Kethy Brown’un Bursa ve İstanbul Hatıratı (yay. haz., Kitabevi, İstanbul, 2008), Aziz Şehre Leziz Su: Dersaadet (İstanbul) Su Şirketi (Kitabevi, İstanbul, 2010), İstanbul Şer‘iyye Sicilleri Vakfiyeler Kataloğu (Bilgin Aydın, Ayhan Işık, İsmail Kurt, Esra Yıldız ile birlikte yay. haz., İSAM, İstanbul, 2015), Şeyhülislâm Arzları ve Padişah İradeleri (1845- 1878) (TÜBA, Ankara, 2017), Şehrin Hafızası: Bilecik Mezar Taşları ve Kitabeleri (Halim Demiryürek ve Refik Arıkan ile birlikte, BKY, Bilecik, 2018), Bir Harf Bir Medeniyet: Mim Kitabı (Timaş, İstanbul, 2022) adlı kitap çalışmaları yayımlanmıştır. 2010 yılından itibaren Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi’nde çalışmalarını yürüten Profesör Yurdakul, ilmiye teşkilatı, hilafetin dinî ve siyasi nüfuzu, İstanbul suları ve benzeri konular üzerine çalışmalarını sürdürüyor.

Kitabın Adı Osmanlı İlmiye Merkez Teşkilâtı'nda Reform
Alt Başlık (1826-1876)
ISBN 9789750505775
Kapak Şeyhülislâm, taş baskı, De Cent Estampes représentant differéntes Nations du Levant (Paris, 1714) başlıklı derlemeden alınmıştır.
Yayın No İletişim - 1298
Dizi Araştırma-İnceleme - 222
Alan Tarih
Sayfa 381 sayfa
En 130 mm
Boy 195 mm
Ağırlık 312 gr
Perakende Satış Fiyatı 310,00 TL
Baskı 3. baskı - Mart 2024 (1. baskı - Nisan 2008)
Yazar İlhami Yurdakul
Dizi Kapak Tasarımı Ümit Kıvanç
Kapak Suat Aysu
Uygulama Nurgül Şimşek
Düzelti Serap Yeğen
Dizin İlhami Yurdakul
Baskı Sena Ofset
Cilt Sena Ofset
Baskı İsteğe Bağlı Kitap

Okurlarımızın yayımladığımız eserlere kesintisiz erişebilmeleri için dijital baskılı "isteğe bağlı kitap" uygulaması başlattık.

Sitemizdeki i-Kitap sekmeli "isteğe bağlı kitaplarımızı" www.iletisim.com.tr’den çevrimiçi sipariş vererek 3 gün içinde edinebilirsiniz.

Sınırlı başlık ve sayıda basılacak kitaplarımız, olağan dolaşımdaki basılı kitaplarımızdan farklı olarak dijital baskıyla çoğaltılacak ve farklı fiyatla satışa sunulacaktır.