Ayşe Buğra bu yeni çalışmasında, insanın en temel davranış biçimlerinden biri olan tüketimi, iktisadî, siyasî, sosyal ve kültürel dinamiklerin kesiştiği bir noktada inceliyor. İlk bakışta salt bireysel bir özellikmiş gibi görülen tüketim ilişkileri, ahlâkî ve siyasî boyutlarından soyutlanarak ele alınabilir mi? Buğra, bu soruya açık ve inandırıcı biçimde olumsuz yanıt verirken, iktisat bilimindeki tüketim kavramının yetersizliklerine de işaret ediyor. Sosyal davranış biçimlerinin Türkiye’nin sosyo-ekonomik ve politik dinamiklerini yansıtan bir süreç olarak irdelenmesi gerektiğini gösteren yazar, ihtiyaç kavramını, iktisadî ve sosyal politikaların merkezine yerleştiriyor. Bu kavramı bireysel istek ve tercihler alanından ayırarak yeni bir bakış açısı da getiriyor. Buğra, ihtiyaçları karşılama biçimlerini anlamak için devlet ve piyasa ikileminin nasıl yetersiz kaldığını ve piyasa ve devlet dışı ilişkilerin bu konuda nasıl kilit bir rol oynadığını, Cumhuriyet dönemi içinde, çeşitli sektörlerden seçtiği örneklerle gösteriyor. Gerek gecekondu olgusu gerekse bayilik sistemi, insanlar arasındaki karşılıklılık ilişkisinin iktisadî ve siyasî rolünün çarpıcı bir biçimde sergilendiği alanlar. Salt pazar ilişkisi içinde tatmin edilemeyen bireysel ihtiyaçlar başka hangi yollarla karşılanabilir? Anonim olmayan ilişkiler temelinde biçimlenmiş toplulukların, örneğin cemaatlerin, ihtiyaçların karşılanmasında devreye girmeleri ne gibi bireysel ve politik sonuçlar doğurabilir? Ayşe Buğra, -ne denli modern görünümde olursa olsun- Türkiye’de karşılıklılık ilişkisinin, sosyal ve iktisadî faaliyetlerin işleyişindeki önemine işaret ediyor ve bizi bu ilişkiler içindeki bireyin özgürlüğü üzerine de düşünmeye zorluyor.
Ayşe Çağlar
Ayşe Buğra
Yüksek öğrenimini Kanada’da tamamladı ve McGill Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden doktora aldı. Halen Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü’nde öğretim üyesi ve Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu merkezinin kurucu başkanlarından biri. Uzmanlık alanları: iktisadi düşünce tarihi ve iktisat metodolojisi, karşılaştırmalı sosyal politika, gelişme iktisadı.
Yazdığı kitaplar: İktisatçılar ve İnsanlar (Remzi Kitabevi, 1989; İletişim Yayınları, 1995), State and Businessmen in Modern Turkey (State University of New York Press, 1994; Türkçesi: Devlet ve İşadamları, İletişim Yayınları, 1995), Islam in Economic Organizations (TESEV/Friedrich Ebert Vakfı, 1999), Devlet-Piyasa Karşıtlığının Ötesinde (İletişim Yayınları, 2000), New Capitalism in Turkey The Relationship between Politics, Religion and Business (2014, Türkçesi: Türkiye'de Yeni Kapitalizm: Siyaset, Din ve İş Dünyası, İletişim Yayınları, 2014).
Derlediği kitaplar: State, Market, and Organizational Form (Behlül Üsdiken ile birlikte derleme, Walter de Gruyter, 1997), Sosyal Politika Yazıları (Çağlar Keyder ile birlikte derleme, İletişim Yayınları, 2006), Bir Temel Hak Olarak Vatandaşlık Gelirine Doğru (Çağlar Keyder ile birlikte derleme, İletişim Yayınları, 2007), Reading Karl Polanyi for the 21st Century: Market Economy as a Political Project (Kaan Ağartan ile birlikte derleme, Palgrave Macmillan, 2007; Türkçesi: 21. Yüzyılda Karl Polanyi’yi Okumak: Bir Siyasi Proje Olarak Piyasa Ekonomisi, İletişim Yayınları, 2009).
Ayrıca akademik dergilerde ve derleme kitaplarda yayımlanmış çeşitli makaleleri bulunuyor. Ayşe Buğra, Karl Polanyi’nin Büyük Dönüşüm adlı eserini Türkçe’ye çevirmiştir (Alan Yayıncılık, 1986; İletişim Yayınları, 2000).