Sanat ve Edebiyat Üzerine

Sanat ve edebiyat yapıtlarına dair değerlendirmelerinde kendilerinden sonrakilerin kimi zaman muhafazakâr sayılabilecek şematizmine nazaran Marx ve Engels daha çekincesiz, nüktedan ve muzipçe davranmaktan çekinmediler; eleştiriyi ihmal etmeden sanat ve edebiyattan katıksız bir zevk almaktan kendilerini mahrum bırakmadılar. Bu nedenle Sanat ve Edebiyat Üzerine kendisini de zevkle okutan önemli bir eser.

Marx ve Engels genel bir estetik teorisi ortaya koymadıkları gibi sanat ve edebiyatın herhangi bir sistematik incelemesine de girişmediler. Bu konudaki katkıları, çoğunlukla mektuplarında ortaya çıkan düşünceleri, kanıları ve güncel olaylara değinmelerinden ibaretti. Ancak 19. yüzyıl toplumu özellikle sanayi devriminin sonuçlarını tüm ağırlığı ve acımasızlığıyla yaşarken, her ikisi de edebiyatın bütün bu alt üst oluşu tarihsel olarak nasıl yansıttığını ihmal etmeyecek kadar açık görüşlü bir edebiyat ve sanat zevkine sahiptiler. Sanat ve edebiyat yapıtlarına dair değerlendirmelerinde kendilerinden sonrakilerin kimi zaman muhafazakâr sayılabilecek şematizmine nazaran Marx ve Engels daha çekincesiz, nüktedan ve muzipçe davranmaktan çekinmediler; eleştiriyi ihmal etmeden sanat ve edebiyattan katıksız bir zevk almaktan kendilerini mahrum bırakmadılar. Bu nedenle Sanat ve Edebiyat Üzerine kendisini de zevkle okutan önemli bir eser.


“[Marx] edebî yargılarında bütün politik ve toplumsal önyargılardan uzaktı. Shakespeare’i ve Walter Scott’u çok sevmesi de bunu gösterir. Ama, çoğu kere politik kaygısızlıklarla hatta uşaklıkla yan yana giden ‘sanat için sanat’ın ‘katıksız estetikçilik’ fikrine kapılmadı. Bu bakımdan da aklı, hiçbir kalıplaşmış formülle ölçülemeycek kadar bağımsız ve diriydi. Aynı zamanda okuduğu şeyleri seçmekte hiç titiz değildi ve bilimsel estetleri dehşete düşürecek şeyleri okumaktan kaçınmazdı. (...) Cervantes, Balzac ve Fielding’den Paul de Kock’a ve vicdanında Monte Kristo Kontu’nu taşıyan baba Dumas’ya da inerdi.”
Franz Mehring

5 Mayıs 1818’de Trier’de doğdu. Bonn ve Berlin’de hukuk ve felsefe eğitimi aldı. Rheinische Zeitung’da yazar ve editör olarak çalıştı. Bu dönemde Hegel felsefesi üzerine yoğunlaştı. 1843’te Fransız Devrimi’nin siyasi, iktisadi ve tarihî özelliklerini incelemek üzere Paris’e, 1845’te Fransa’dan sınırdışı edildiği için Brüksel’e gitti. Felsefenin Sefaleti’ni bu dönemde yazdı. 1848’de Londra’da toplanan işçi kongresi için daha önceki çalışmalarına dayanarak geliştirdiği Komünist Manifesto’yu Engels ile birlikte kaleme aldı. Bir süre daha Belçika ve Prusya’da bulunan Marx, 1849’da arkadaşlarıyla kurduğu Neue Rheinische Zeitung’a yöneltilen basın kanununa muhalefet ve halkı vergileri ödememeleri konusunda tahrik ettiği suçlamaları nedeniyle önce Paris’e ardından Londra’ya “sürüldü”. Londra’da aylık bir dergi olarak Neue Rheinische Zeitung’un yayımına bir süre daha devam eden Marx, ekonomi politik üzerine çalışmalarını da British Museum’da sürdürdü. Bu arada düzenli olarak New York Tribune’a makaleler yazdı. Fransa’daki 2 Aralık darbesinin ardından siyasi düzen, toplumsal sınıflar ve ekonomi politik arasında kurduğu derinlikli analizleriyle siyaset bilimi ve düşüncesini de etkilemiş olan Louis Bonaparte’ın On Sekiz Brumaire’ini (1852) yayımladı. İzleyen dönemde ekonomi politiğin eleştirisine ağırlık verdiği Grundrisse (1857-1858) ve Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı’yı (1859) hazırladı. Marx’ın düşüncesinin daha net hatlarıyla belirdiği ve billurlaştığı Kapital’in birinci cildi 1867’de Hamburg’da yayımlandı. Modern sosyalizmin kurucusu olan Marx, 1883’te Londra’da öldü.


İletişim’de yer alan kitapları: 1844 El Yazmaları (çev. Murat Belge, 2000); Sanat ve Edebiyat Üzerine (Friedrich Engels’le birlikte, çev. Murat Belge, Birikim Kitapları, 2001); Grundrisse (çev. Sevan Nişanyan, Birikim Kitapları, 2008); Louis Bonaparte’ın On Sekiz Brumaire’i (Çev. Tanıl Bora, 2010).

1820’de Prusya’nın Barmen (şimdi Vuppertal) kentinde doğdu. Fabrikatör bir ailenin çocuğu olan Engels, liseyi bitiremeden bir ticarethanede çalışmaya başladı ve aynı süreçte bilimsel, politik eğitimine devam etti. Hegel doktrininden etkilenmesine rağmen, onun idealizmini reddetti ve materyalist oldu. Engels’in İngiltere Manchester işçilerini yakından tanıması, sosyalizmin eyleme aktarılması düşüncesinin onda olgunlaşmasına temel oldu. Buradan hareketle İngiltere’de İşçi Sınıfının Durumu adlı eserini yazdı. Engels ve Marx, birlikte, Komünist Manifesto’yu yazdılar. Manifesto, bütün dünya işçilerini birleşmeye ve mücadeleye çağırır. Engels, sosyalizmin kurucularından biri olmanın yanısıra kararlı bir militandır da. İşçilerin örgütlenmesi mücadelesi ve taktikleriyle yakından ilgilenmiştir. Yine Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Doğanın Diyalektiği vb. eserlerle doğa ve toplumun gelişimine ait materyalist görüşler ileri sürmüştür. 1895 yılında öldü.

Kitabın Adı Sanat ve Edebiyat Üzerine
ISBN 9789750519918
Yayın No İletişim - 2331
Dizi Birikim Kitapları - 13
Alan Politika/Siyaset, Edebiyat Eleştirisi ve Tarihi, Felsefe, Sanat
Sayfa 144 sayfa
En 130 mm
Boy 195 mm
Ağırlık 129 gr
Perakende Satış Fiyatı 135,00 TL
Baskı 3. baskı - Temmuz 2016 (2. baskı - Şubat 2001)
Yazar Karl Marx, Friedrich Engels
Çeviren Murat Belge
Dizi Kapak Tasarımı Utku Lomlu
Kapak Seda Mit
Uygulama Hasan Deniz
Düzelti Sezar Atmaca
Baskı Ayhan Matbaası
Cilt Güven Mücellit