Cennet Dolmuşu

Ailesinin Londra’da Dorset Meydanı’ndaki evinde 1879’un ilk sabahı dünyaya geldi. Edward Morgan Llewellyn Forster adlı bir mimar ile Alice Clara “Lily” Whichelo’nun tek çocuğuydu. Babasını erken yaşta kaybeden Forster, Tonbridge Okulu’nda öğrenim gördükten sonra King’s College, Cambridge’e kabul edildi ve burada önce klasik filoloji, daha sonra tarih eğitimi gördü. Kolejiyle hayat boyu bağını koparmayan Forster, olgunluk döneminde fahri öğretim üyeliği alacak ve dersler verecekti. Okul günlerinde Leonard Woolf, Lytton Strachey ve John Maynard Keynes gibi Bloomsbury Grubu üyeleriyle arkadaşlık kurdu; yazarlık kariyeri boyunca da bu grubun uzak çevresinde yer almayı sürdürdü. Altı romanından dördü Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesinden önce yayımlanmıştır: Meleklerin Uğramadığı Yer (1905), The Longest Journey (En Uzun Yolculuk, 1907), Manzaralı Bir Oda (1908) ve Howards End (1910). Savaş yıllarında İskenderiye’de Kızıl Haç yararına görev yapan Forster, savaş sonrasında daha önce de ziyaret ettiği Hindistan’a giderek Dewas Mihracesi’nin yanında özel kalemlik yaptı. On yıl arayla yaptığı iki Hindistan seyahati sonrasında Hindistan’a Bir Geçit romanını bitirmiş ve 1924 yılında yayımlamıştır. Edebiyat çevrelerinin ve halkın övgülerle karşıladığı roman aynı zamanda Femina-Vie Heureuse ve James Tait Black Memorial Ödülü’nü de kazanmıştır. Bu başarılarına rağmen Forster’ın yazarlık ve üretkenlik konusunda ciddi şüpheleri devam etmiş ve hayat boyu yakasını bırakmamıştır. Kişisel hayatını gizli tutan ve günlüğüne, “Böyle davranmaya devam edersem iyiden iyiye tuhaflaşacak ve sevimsizleşeceğim,” diye yazan Forster’ın savaştan önce kaleme aldığı, homoseksüel öğeler taşıyan romanı Maurice de yazarın ölümünden sonrasına değin yayımlanmamıştır. Buna rağmen Forster üretken bir edebiyat eleştirmeniydi; çeşitli süreli yayınlara incelemeler ve denemeler yazmış, Cambridge’de edebiyat üzerine verdiği bir dizi dersi Roman Sanatı (1927) adıyla kitaplaştırmıştır. Aldığı fahri doktoradan sonra hayatının geri kalanını Cambridge’de geçirdi. Forster’ın diğer eserleri arasında Cennet Dolmuşu (1911) ve The Eternal Moment (Ebedi An, 1928) adlı iki öykü derlemesi, iki deneme kitabı, iki biyografi, İskenderiye üzerine yazdığı iki kitap bulunur. 1949 yılında kendisine layık görülen şövalyelik unvanını reddetse de, 1969 yılında liyakat nişanını aldı. 1970 yılında doksan bir yaşında hayatını kaybetti. Külleri bir gül bahçesine döküldü. Eserlerinde Viktorya Devri’nin sınıfçı ve ahlâkçı tutumunu ve sömürgeciliği eleştiren Forster, özel hayatında olduğu gibi edebiyatında da çelişkileri ve belirsizlikleri benimsemiştir.